Hieronder vind je verschillende inspirerende voorbeelden om het Routeplan van jouw school op maat vorm te geven. Aan de hand van een casus worden enkele mogelijkheden beschreven waarmee je cultuureducatie kunt integreren in het onderwijs. Deze voorbeelden zijn bedoeld als inspiratie en niet als vaste ontwikkelstappen. Zie ze als bouwstenen die je naar eigen inzicht kunt inzetten, afhankelijk van de situatie, behoeften en wensen van jullie school. Samen met de routebegeleider stel je een realistische planning op voor de ontwikkelstappen en acties binnen het Routeplan. Het is daarbij waardevol om aan te sluiten bij de lokale of regionale context.
Aan de slag!
Voorbeelden en inspiratie voor je Routeplan
Voorbeeld 1
Visie
Icc'er opleiden en cultuurplan maken
Casus:
School heeft weinig ervaring en weet niet goed wat cultuureducatie kan betekenen voor de leerling en het team. De school heeft nog geen visie vastgelegd.
‘Wij starten net en weten nog niet goed wat cultuureducatie kan betekenen voor onze leerlingen en het team’
Ontwikkelstappen:
Inspiratiesessies over de waarde van cultuureducatie voor het team
Icc’er opleiden en cultuurplan opstellen met acties:
- Visie sessie laten geven en visie vaststellen
- Programma in beeld: zie tool poster
- Evalueren stand van zaken: zie tool evalueren
- Vervolgstappen bepalen voor de volgende jaren
Voorbeeld 2
Visie
Updaten cultuurplan
Casus:
School heeft ooit een cultuurplan gemaakt met icc’er, maar dit plan moet worden geüpdatet. Ook zijn er veel nieuwe leerkrachten die eerdere trainingen niet hebben gehad.
‘Wij willen graag onze visie en ons plan actualiseren, omdat er veel nieuwe teamleden zijn en we samen ons cultuuronderwijs willen aanpakken’
Ontwikkelstappen:
- Visiesessie met het team om visie terug te halen en waar nodig aan te passen (met focus op draagvlak vergroten)
- Inventariseren welke trainingen en/of deskundigheidstrajecten zijn gevolgd in verhouding tot nieuwe leerkrachten
- Bepalen wat nodig is aan bijscholen nieuwe leerkrachten of herhalen voor gehele team. Eventueel programma in beeld brengen met tool poster porgamma in beeld
- Vervolgstappen bepalen voor de volgende jaren en in cultuurplan updaten
Voorbeeld 1
Programma
Methode implementeren
Casus:
School heeft een icc’er opgeleid, er is een cultuurplan en een visie en wil een methode van een bepaalde discipline implementeren.
‘Voor onze leerlingen willen wij graag werken met een methode Kunst & Cultuur, dat geeft ons houvast'
Ontwikkelstappen:
- Methodes inventariseren en uitproberen
- Kies een methode op basis van cultuureducatie en onderwijs zoals beschreven in het cultuurplan
- Teamtraining over de methode
- Expert geeft voorbeeldlessen uit de methode in de klas
- Leerkracht neemt de lessen gedeeltelijk of geheel over en kunstvakdocent begeleidt
- Evalueren huidige stand van zaken: zie tool evalueren
- Vervolgstappen bepalen voor de volgende jaren
Voorbeeld 2
Programma
Cultuureducatie integreren met thema’s
Casus:
School heeft een icc’er opgeleid, er is een cultuurplan en een visie. De school kiest ervoor om cultuureducatie inhoudelijk te integreren in thema’s.
‘Vanuit onze onderwijsvisie werken wij thematisch. Daarom willen we cultuureducatie hierbij laten aansluiten’
Ontwikkelstappen:
- De school kiest een discipline en krijgt van vakdocent teamtrainingen ten behoeve van eigen vaardigheden
- Leerkrachten proberen opgedane kennis uit in de klas met eventueel ondersteuning van co teaching of voorbeeldlessen.
- De school kiest twee thema’s waarbij de betreffende discipline wordt gekoppeld aan het thema
- In een werksessie, onder leiding van een vakdocent, worden les ontworpen bij het thema
- De lessen worden, eventueel met de vakdocent, uitgevoerd door de leerkracht
Voorbeeld 3
Programma
Samenhang in programma creëren
Casus:
School heeft opgeleide icc’er, cultuurplan en wil meer samenhang in het programma creëren.
‘Uit Evi kregen we de tip om meer samenhang in ons programma aan te brengen, omdat we vaak ad hoc activiteiten voor de leerlingen kiezen. Daar willen we graag werk van maken’
Ontwikkelstappen:
- Gebruik poster ‘Programma in beeld’ voor het opstellen en analyseren van de nulmeting en het maken van keuzes met hele team. Denk aan; alle externe bezoeken zijn gekoppeld aan erfgoed en geschiedenis of alle voorstellingen vanuit het cultuurmenu hebben een follow-up bijvoorbeeld het inhuren van vakdocent.
- Keuzes concreet maken, laten aansluiten bij het cultuurmenu, en verwerken in cultuurplan en opnemen in begroting; geld vrijmaken in lumpsum
- Voorbereidende werkzaamheden met het team per klas zoals; verkennen mogelijke erfgoedbezoeken in omgeving, koppeling maken met inhoud geschiedenismethode en keuzes vastleggen
- Inplannen van bezoeken
- Definitief maken en communiceren planning
- Uitvoeren van bezoeken en lessen in de klas
- Evalueren van lessen en afgelegde bezoeken à gebruik tool evalueren
Voorbeeld 1
Samenwerking
Ateliermiddag opzetten
Casus:
School heeft opgeleide icc’er, visie op cultuureducatie en wil aterliermiddagen opzetten.
‘Wij willen, vanuit onze visie, de creativiteit van onze leerlingen meer stimuleren. Hiervoor willen wij Ateliermiddagen opzetten, waarin we willen samenwerken met kunstenaars uit de buurt’
Ontwikkelstappen:
- Indien de school nu al een vorm van Ateliermiddag heeft, dan is de eerste actie een evaluatie uitzetten bij leerkrachten, leerlingen en evt. betrokken ouders, externen
In bouw- of teamsessies over Ateliermiddagen: doelen bepalen, brainstormen over mogelijke invulling en structuur t.b.v. pilot. Denk hierbij aan de duurzaamheid van de invulling: gebruik evt. tool poster - Wensen ophalen bij leerlingen
- Samen met de cultuurcoach lokale cultuurprofessionals & sterke didactische culturele partners kiezen en betrekken
- Vastleggen opzet pilot en taken verdelen t.b.v. organisatie
- Pilot 1 uitvoeren
- Pilot 1 evalueren en waar nodig bijstellen op basis van opstelde doelen, invulling en structuur, gebruik hierbij tool evalueren
- Pilot 2 organiseren en uitvoeren
- Pilot 2 evalueren en vaststellen doelen, invulling en structuur
- Definitieve opzet implementeren en organiseren
Voorbeeld 2
Samenwerking
Erfgoedlessen ontwikkelen met erfgoedinstellingen in de buurt
Casus:
School heeft opgeleide icc’er, visie op cultuureducatie en wil hierin focus leggen op erfgoededucatie.
‘Wij vinden het belangrijk dat onze leerlingen hun lokale erfgoed leren kennen, en van daaruit een open blik op de wereld leren ontwikkelen. Om dat te bereiken willen we een leerlijn ontwerpen, en hierin samenwerken met experts van de lokale/regionale erfgoedinstellingen’
Ontwikkelstappen:
- Verkennen van, en oriëntatie op de juiste samenwerkingspartners. Werkgroep opzetten, gezamenlijke ambities formuleren.
- Inspiratiesessie met het team en alle partners. Draagvlak vergroten. Formuleren hoe de samenhang is met de rest van het cultuurprogramma: gebruik evt. tool poster
- Wensen ophalen bij leerlingen
- Uitkomsten verwerken tot een plan
- Kennismaken met (nieuwe) site Reizen in de Tijd en lokale canon
- Pilotplan uitvoeren
- Pilot met partners evalueren en waar nodig bijstellen: gebruik hierbij tool evalueren
- Definitieve opzet implementeren en organiseren. En hiervoor structurele post op de schoolbegroting opnemen.
Voorbeeld 1
Deskundigheid
Werken met de Ontwikkelkaarten
Casus:
School heeft een cultuurbeleidsplan, een opgeleide icc’er met weinig ervaring en weet niet goed wat cultuureducatie kan betekenen voor de leerling en het team. De school heeft nog geen visie vastgelegd.
‘Wij willen graag leren hoe we zelf goede kunstlessen kunnen ontwikkelen, naast de methode die we al hebben. Daarnaast willen we -daar waar mogelijk- aansluiten bij de basisvaardigheden’
Ontwikkelstappen:
- Twee bijeenkomsten gegeven door cultuurcoach: leren werken met Ontwikkelkaarten voor het hele team
- Pilotperiode: werkgroep instellen, formuleren wat de gewenste opbrengsten aan het einde moeten zijn, de tussenstappen benoemen, kunstlessen uitvoeren met misschien coaching-on-the-job van cultuurcoach en evalueren: zie tool evalueren.
- Vervolg: met de Ontwikkelkaarten kunstlessen ontwerpen, die aansluiten bij gebruikte methodes voor taal, rekenen en de zaakvakken
- Met Programma in beeld, bekijken hoe en of er balans en samenhang is in het totale programma: zie tool poster
- Evalueren stand van zaken: zie tool evalueren
- Vervolgstappen bepalen voor de volgende jaren
Voorbeeld 2
Deskundigheid
Media-educatie ontwikkelen
Casus:
De school heeft een visie en een cultuurbeleidsplan, waarin media-educatie speciale aandacht krijgt.
‘Op school hebben we geen mobieltjes meer in de klas. Dat levert veel op. Maar we leven in een sterk gedigitaliseerde samenleving, en willen daarom bij onze leerlingen (en bij onszelf) hierop meer bewustzijn en kennis creëren. Filmeducatie kan bijdragen aan de persoonlijke en creatieve ontwikkeling van onze leerlingen, daarop willen we inzetten en dat goed aanpakken’
Ontwikkelstappen
- Verkenning samenwerking FilmHub Oost.
- Inspiratiesessie over de waarde van creatieve film- en media-educatie voor het hele team.
- Oriëntatie op een leerlijn filmeducatie, met mogelijke verbindingen naar inhoudelijke thema’s (denk aan: klimaat, inclusie en diversiteit, ed.)
- Planvorming media-educatie: hoe kan hierin een leerlijn filmeducatie aanvullend zijn in hele programma. Programma in beeld: zie tool poster
- Pilotjaar: waarin o.a. teamtraining filmlessen: tool filmhub
- Workshops in de klas voor uitproberen lessen
- Evalueren stand van zaken: zie tool evalueren
- Definitieve opzet implementeren en organiseren, structurele post op de schoolbegroting opnemen
- Vervolgstappen bepalen voor de volgende jaren